وتووێژی دەنگی ئەمریكا لەگەڵ هاوڕێ عەبدوڵڵا موهتەدی، سكرتێری گشتیی كۆمەڵە
پرسیار: بەڕێز كاك عەبدوڵڵا موهتەدی، سكرتێری گشتیی كۆمەڵەی شۆڕشگێڕی زەحمەتكێشانی كوردستانی ئێران بەخێربێن بۆ دەنگی ئەمریكا.
وڵام: سپاس بۆ ئێوە، سڵاوێكی گەرم بۆ هەموو بینەران و بیسەرانتان.
پرسیار: كاك عەبدوڵڵا ئێوە پێشتریش سەردانی ئەمریكاتان كردووە وادیارە ڕێبەری حزبەكانیتریش كەم و زۆر هاتوونەتە ئێرە و چاوپێكەوتنیان هەبووە و ئێستاش چەند ڕۆژە لێرەن و دەزانم چەند چاوپێكەوتنیشتان هەبووە كە داخراویش بووە، واتە وەك میدیا ئێمە ناتوانین ئامادە بین لەم دانیشتنانەدا. ئەم چاوپێكەوتنەی ئێستاش هەر لەدرێژەی ئەو شێوازە دیپلۆماسیەیە كە ئێوە دەیكەن لەگەڵ دەسەڵاتی ئەمریكادا یان تایبەتمەندییەكیتری هەیە؟
وڵام: تایبەتمەندیەكەی ناگەڕێتەوە سەر ئێمە دەگەڕێتەوە سەر ئەو ئاڵوگۆڕانەی كە لە سیاسەتی ئەمریكا سەبارەت بە ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست و بەتایبەت ئێران هاتووەتە ئاراوە، ئێستا زۆرتری قبوڵ دەكەن، زۆرتر گوێدەگرن، ئامادەییان بۆ بیستنی ڕا و هەڵوێستی حیزبە كوردیەكانی ئێران زۆرترە؛ من ئاڵوگۆڕەكە لەم فەزایەدا دەبینم تا ئەوەی ئێمە شتێكی تایبەتمان گۆڕیبێ لەناو خۆماندا.
پرسیار: وەكوو بزانم سێ چاوپێكەوتنی تایبەتتان هەبووە كە میدیاكانیش لەوێ ئامادە نەبوون دەتوانن ئاماژە بدەن بەوەی كە بۆ میدیا ئامادە نەبوو، ئایا مانای ئەوە بوو كە ئێوە لەگەڵ بەرپرسانی باڵا چاو پێكەوتنتان بووە یان ستراتێژییەك داڕژاوە بۆ ئێران یان شتێكیتر؟
وڵام: یەكەم، هەم من و هەم جەنابی كاك مستەفای هیجری بە بێ هەماهەنگی پێشوو لێرە یەكمان گرتوەتەوە. بەڕاستی دەعوەتەكەش لەلایەن دەوڵەتی ئەمریكاوە نەبووە، بەڵكوو لە لایەن ئەو موئەسەسانەوە بووە كە كاری تەحلیل و لێكدانەوە دەكەن و ڕاوێژی سیاسیان هەیە. لێرە ناوەندێك هەیە بەناوی شورای پێوەندیەكانی دەرەوە كە جێیەكی زۆر موعتەبەر و زۆر بە پرێستیژە لە ئەمریكا، بەڵام جێگەیەكی نادەوڵەتی ناحكوومیە و لەلایەن ئەوانەوە هەم من و هەم كاك مستەفا دەعوەت كرابووین و لەوێ كەسەكان و لێكۆڵەرەكانی ئەو شوێنە یاخود شوێنەكانیتر و خەڵكی جۆراوجۆری ئەمریكایی كە ویستویانە ئاگادار بن لە ڕا و لێكدانەوەی ئێمە و لە وەزعەكە، لەوێ بەشداریان كردووە. یەكەمیان سیمینارێك وۆرك شۆپێك بووە كە بۆ یەكەمجارە دەبینم شتی ئاوابێ و زۆریشم پێخۆشە ئەویش ئەوەیە داهاتووی كوردەكانی ئێران لە شورا یان بڵێین ئەنجوومەنی پێوەندیەكانی دەرەوەی ئەمریكا ئەم سمینارە دراوە و منیش لە یەكێك لە پانێلەكاندا بووم واتە هەردوكمان لە یەكێك لە پانێلەكاندا بووین، لەوێ قسەی خۆمان كردووە و خەڵكی دیكەی ئاكادێمیك، ئەمریكایی، ئێرانی و خەڵكی جۆربەجۆر؛ خەڵكێك كە لەوانەیە هاتبن لە لایەن دەوڵەتی ئەمریكا و وەزارەتی خاریجە و دیپارتمانەكانی دیكەوە بۆ بیستنی ڕا و نەزەری ئێمە. ئەوە كۆبوونەوەیەكی داخراو بوو و وەكدەڵێن یاساكانی چەتم هاوسی تێدایە واتە تۆ دەتوانی باسی خۆت بكەی بەڵام ناتوانی باسی خەڵكی بكەی و ئاماژە بە شتە دیاریكراوەكان بدەی كە لە دیالۆگدا چی پێشهاتووە ئێمەش ئەخلاقەن موتەعەهدین بەوە و بۆخۆشیان نەیانهێشتوە میدیا بێت، ئەوە بڕیاری ئێمە نەبووە بەڵام ئەوە ئەو موئەسەسە بووە، موئەسەسەیەكی زۆر گرینگە، زۆر كەسی ناودار و زۆرێك لە سەرۆك‌كۆمارەكانی ئەمریكا لەوێ قسە دەكەن، ئەمە یەكیان بووە. بە شوێن ئەوەدا ئەنستیتۆی واشنگتۆن بۆ كاروباری ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست، ئەوەش موئەسەسەیەكی زۆر زۆر ناوداری ئەمریكاییە بۆ لێكۆڵینەوە و توێژینەوە؛ لەوێش هەمان كۆبوونەوەمان بووە كە زۆرتر ئەمەیان لەبارەی وەزعی ئێران، وەزعی كورد لە ناوچەكە چۆن دەبینین، هەڵوێستی ئێمە چیە و…، هەم وتەیەكمان پێشكەش كردووە هەم پرسیار و جواب هەبووە. بەشوێن ئەوەدا لە موئەسەسەیەكی دیكە بەناوی ئەنستیتۆی هاتسن، كە ئەویش زۆر ناودارە لە موئەسەسە گرینگەكانی واشنگتۆن و هەموو ئەمریكایە. لەوێش بۆ كۆبوونەوەیەكی داخراو دەعوەت كراوین و بەوردی لەسەر بارودۆخی ناوچەكە، وەزعی ئێران، وەزعی كوردستان و هەڵوێستی خۆمان قسەمان كردووە. جگە لەوە من دووڕۆژ زووتر هاتم، دیارە بۆ ئەم مەبەستە هاتبووم بەڵام دوو ڕۆژ زووتر هاتم و لە كۆبوونەوەی بەشێك لە ئۆپۆزیسێونی ئێرانی بەشداری و وتارێكم پێشكەش كردووە.
پرسیار: دەگوترێ ئەنجومەنی پێوەندییەكانی دەرەوەی ئەمریكا كاریگەریی هەیە لەسەر ئەو سیاسەتانەی كە دواتر چ وایت هاوس سەرۆك كۆماری ئەمریكا چ وەزارەتی دەرەوە پەیڕەوی دەكات، چاوەڕوان دەكەن كە ئەم چاوپێكەوتن و قسانەی ئێوە پێشكەشتان كردوە ڕەنگە جیاواز بێ لەوەی پێشتر لێرە بیستراوە چونكە زیاتر ڕێگەدراوە بەنسبەتی ئێران، ئێرانییەكان و ئەوانەی پێیان دەگوترێ نزیك بەناوەندی ئێران بەشێوازێك دەنگدانەوەی گشتیی ئەو سیاسەتە گشتگیرە كە نەتەوە و كەمایەتیەكان نابینێ لە ئێراندا. پێتان وایە ئامادەبوونی ئێوە و كاك موستەفای هیجری و ئەو كەسانەیتر كە بەشدار بوون، دەنگی كوردیان گواستبێتەوە و ببێتە هۆی گۆڕانكارییەك لە سیاسەتەكاندا؟
وڵام: دەبێت چاوەڕوانبین بزانین وادەبێ یان نا. ئێمە هیوادارین وابێ و من هەر بۆ ئەوە هەوڵم داوە ئیتر قسەكانمان هەر لەو چوارچێوەیەدابووە؛ باسی وەزعی كورد، هەڵاواردنەكان ستەمكارییەكان، داواكاریەكان. وەك قوربانی خۆشمان مەعرفی نەكردووە بەڵكوو وەك هێزێكی كاریگەر كە دەتوانێ كاریگەریی هەبێ لەسەر هەموو ناوچەكە، وەك هێزێك كە دەتوانێ بۆ هەموو مافەكانی خۆی و دێمۆكراسی لە ناوچە حسابی لەسەر بكرێ و ئەم قسانە چەندە كاریگەریی دەبێت هیچ گومانم لەوەدا نیە ئەوقسانە دەگاتەوە هەر بۆیە ئێمە لێرەین و بۆ ئەوە بانگیان كردووین كە ئەو قسانە بگاتەوە. ئەو لێكۆڵەرانەی لەوێ كار دەكەن بەچەندین جۆر پێوەندیان هەیە لەگەڵ هەم كۆشكی سپی هەم وەزارەتی دەرەوە و بەعزێك لەگەڵ پێنتاگۆن. موئەسەسەی وا هەیە یەكیان ئەوەیە كۆنە دیپلۆماتەكان و كۆنە كاربەدەستانی ئەمریكایی لەناو ئەم موئەسەساتە كار دەكەن وەك لێكۆڵەر و ئەنالیست بەڵام زۆر كەسیش هەیە لێرە كاردەكات وەكو ئانالیست دوایە دەبرێ بۆ كۆشكی سپی و كاری پێدەدرێ. ئەمە شوێنێكە لێرەوە خەڵك تەرەقی دەكەن و مەئموریەت و كاریان پێدەسپێردرێ بێجگە لەوە ئەمانە ڕاپۆرت ئامادە دەكەن و ڕاپۆرتەكان و قسەكان دەنێرن. بۆیە بێگومان دەبیسترێ بەڵام چەندە كاریگەریی دەبێت و چەندە بەقسەمان دەكەن ئەوە ئیتر شتێكی جیاوازە و دەبێ ڕاوەستین.
پرسیار: وەك پێشتریش ئاماژەم پێدا ئێوە چاوپێكەوتنتان هەبووە، بەهەرحاڵ ئەو پرسیارە دێتە ئاراوە و گەلێك هەیە دەڵێن نوێنەرایەتیی دەكەن وەك حزبە سیاسیەكانی كورد چەند ئەم سەفەرانە لە كۆتاییدا دەتوانێ كاریگەر بێت؟ وتتان نازانن ئەمە ڕەنگە ئەم وەڵام نەبێ كە بیسەری ئێمە بینەری ئێمە چاوەڕوانی بكات. ئێو سەفەردەكەن بۆ ئەوەی وەڵامێك بگرنەوە و كاریگەریتان هەبێ ئەگەر تا ئێسە كاریگەر نەبووە چیان لەبەر دەستدایە و چی دەكەن بۆ دەستەڵاتی ئەمریكا بسەلمێت كە ئێوە هێزێكی كاریگەرن و دەتوانێت لەگەڵتان كار بكات كە هەم ئەو قازانجی خۆی وەربگرێ هەم ئێوەش ئامانجەكەتان بێتەدی؟
وڵام: ڕەنگبێ جنابیشت بیستبێتت ساڵەهایە پێموایە كوردی ئێران لەكۆمەڵگەی نێونەتەوییدا حەقی خۆیان نەدراوەتێ ئەو جێگە و پێگەی شیاویانە هێشتا بەدەستیان نەهێناوە و زۆر كار ماوە بیكەین و زۆر جێگە هەیە كە هێشتا نەمان گرتووە. ئەم نادیدەگرتنە یان ئەم كەم ئاوڕدانەوە لە كوردی ئێران دەمێك ساڵە هەوڵ دەدەین كە قەرە بووی بكەینەوە و ئەم دیدارانەش بەشێكی زۆری بۆ ئەوەیە ئەمە یەك. دووهەمیش ئەوەیە ئێمە (مەبەست حیزبەكانی كوردستانی ڕۆهەڵاتە) بەتازەیی ناوەندێكمان دروست كردووە، ناوەندی هاوكاری حیزبەكانی كوردستانی ئێران و پێم وایە ئەمە دەبێ بەڕێوە ببرێ و هەرچی زووتر خۆشی هەروا ڕاگەیاندوە. ئێمە پێش نەهادكەمان ئەوە بوو كە كردمان بەجەمعەكە كە شوێنێكی ئاوا درووست بكەین و ئامانجەكەشی دروستكردنی بەرەی كوردستانی بێت، ئەگەر سەركەوتوو بین لەوەدا من پێم وایە لەجیاتی ئەوەی ئەم حیزب و ئەو حیزب بێت باشەكەی ئەوەیە كورد وەكو كوردی ڕۆژهەڵات یەك بێت و هەیئەتی هاوبەش لەگەڵ چ كۆنگرەی ئۆرووپا چ ئەمریكا یان هەر شوێنێكی دیكەی دنیان قسە بكەن. من ئەوە بە سەركەوتووترین دەزانم و ئاواش زۆرترین كاریگەریمان دەبێت و تائێستا نەگەیشتوینەتە ئەو قۆناغە و پێم وایە دەبێت هەوڵی بۆ بدەین. بەهەرحاڵ، زۆر شت هەیە كە وادیارە هەمووكەس دەزانێ لەسیاسەتی ئەمریكادا گۆڕاوە بەڵام دەقیقەن ستراتیژی تازەی ئەمریكا لەسەر ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست لەسەر ئێران و لەوانە لەسەر كوردی ئێران چیە پێم وایە ماویەتی بەتەواوی ڕۆشن بێتەوە.
پرسیار: لایەنی ئەمریكایی وك پێشتریش بەڕێزت ئاماژەت پێدا و لایەنەكانیتریش ڕەنگە لە ئێوە دەپرسن كە وەك حزبێك دێنە ئێرە ناتوانن زۆر لەگەڵتان ئەو تەعامولە پێویستە، بیكەن بەهۆی ئەوەی نازانن كە ئێوە نوێنەرایەتیی چ بەشێك لە كوردی ئێران دەكەن، بەڵام پرسیار ئەوەیە ئەگەر ئەوبەرەیەش دروست بێت ئێوە وەك حزبێكی كوردستانی ئێران چەند ئامادەن لەو ستراتیژە كە ئاماژەت پێدا، هێشتا دیاریش نیە خەت و ڕەبتەكەی بۆ ئامانجەكانتان كەڵكدارە واتە بۆخۆتان هیچ سیناریۆیەكتان هەیە كە ئەو سیناریۆیە بەوشێوە بچێتە پێشەوە و ئێوەش بتوانن كەڵكی لێ وەربگرن واتە ستراتیژی یان تاكتیكتان هەیە بۆ ئەم قۆناغە؟
وڵام: جارێ با پێشەكی بڵێم ڕاستە من وەك سكرتێر و ڕەهبەری حیزبێك لێرەم بەڵام ئاوام قسە نەكردووە دیارە لە مەعریفیەكەیدا دەقیقەی ئەوەڵ دەڵێن ئێمە سەربە چ حیزبێكین و باقیەكەی من وەك كوردێك و بۆ كوردستانی ڕۆژهەڵات قسەم كردووە و شتێكی حیزبیی تایبەت لە ئارادا نەبووە، دڵنیا بن. بەڵام بۆ ئەوەی ئایا كورد لە ئێران ئامادەییان هەیە چیبكەن من وادەزانم پرسیارەكە دەبێ لە ئەمریكا بكرێ، ئەوان ستراتیژیان چیە ئەوان تاكەی لەگەڵ ئێران دەچنە پێشەوە؟ شتێك ڕوونە ئەویش ئەوەیە سیاسەتی دەورەی ئۆباما نەماوە لە ئەمریكادا. سیاسەتی دەورەی ئۆباما كە لە پێناو گەیشتن بە ڕێككەوتنی ئەتۆمی زۆریان ئیمتیاز دا بە ئێران و دەستی ئێرانیان ئاواڵا كرد. دوای ڕێكەوتنی ئەتۆمی بوو كە ئێران ئاوا بەلێشاو و بەرفراوان چووە سووریە و نەترسانە ئەو هەموو موشەكەی دا بە حوسیەكان بیدەن بە دەورو بەری خۆیاندا. بۆیە، ئێران بەدوای ڕێكەوتنی ئۆتۆمی دەنگی دلێرتربوو و پڕكێشیی زۆرتری كرد لە جیاتی ئەوەی كەڵكی لێوەرگرێ كە بە بڕوای من دەرفەتێكی زێرین بوو لە ڕوانگەی كۆماری ئیسلامییەوە بۆ ئەوەی بچنەوە نێو كۆمەڵگای نەتەوەیی و بەڕاستی ئاشت ببنەوە لەگەڵ دنیادا بەڵام ڕێك پێچەوانەی ئەمە هاتەدی. بەڵام ئەو سیاسەتە گۆڕاوە و فشار لەسەر ئێران هەست پێدەكرێ لە واشنگتۆن و لە ئێرانیشدا دیارە، هەر كەسێك ڕۆژنامەش بخوێنێتەوە لەگەڵ لێكۆلەرەكان و كاربەدەستانیش قسە نەكات ئەوە دەبینێت. بێگومان فشار لەسەر ئێران زۆر دەبێت و بووە بەتایبەت فشاری ئابووری و لە مانگەكانی داهاتوو و حەفتەكانی داهاتوودا زۆرتر دەبێت. بەڵام لەگەڵ ئۆپۆزسیۆنی ئێرانی بەگشتی و ئۆپۆزسێونی كورد بەتایبەتی چی دەكرێ یان چی دەتوانێ بكرێ پێم وایە ئەمریكا خۆشی خەریكی تاوتوێ كردنە، بڕیاری نەداوە. جا لەو قۆناغەدا كە ئەمریكا خەریكی تاوتوێ كردنە بۆ داڕشتنی سیاسەتەكانی چاكتر گوێ دەگرن لە قسەكانمان بۆ ئەوەی سیاسەتێك بۆخۆیان ساغ بكەنەوە و لەبەر ئەوە گوێ له هەموو كەس دەگرن. دیارە تەنها گوێ لە ئێمە ناگرن بێگومان ڕەنگە گوێ لە كەسانێك بگرن زۆر ئەو قسانەی ئێمەشی پێخۆش نەبێ لە ئۆپۆزیسێۆنی ئێرانیدا یاخود نا لەهەموو لایەنێك قسەدەكەن هەم بۆ خۆیان لێی دەكۆڵنەوە، هەم لەو موئەسەساتە داوا دەكەن تەحلیلیان بدەنێ، نەزەریان دەنێ ئەوانیش ڕاپۆرتیان پێشكەش دەكەن و هەم لەگەڵ كەسایەتیەكانی وەك ئێمەمانان و غەیرە كوردیش قسە دەكرێ. ئێمە لەگەڵ كۆنگرەی نەتەوەكانی ئێرانی فێدێڕاڵ واتە لە بارەی ئەوانیشەوە قسەمان كردووە تەنانەت داوای یورینگێكی كۆنگرەیمان كرد بویان و داوامان كردووە كە مەسەلەی نەتەوە بن‌دەستەكان لە ئێران گرینگە و دەبێت هەموو لایەنێك بانگ بكرێ و تەنها كورد نەبێ. بەڕاستی قسەی خێرمان بۆ ئەوانیش كردووە و پێشمان وایە داهاتووی ئێران ناتوانێ داهاتوویەكی گەش بێت ئەگەر مافی نەتەوەكان لەبەرچاو نەگرێ.
پرسیار: كاك عبدوڵڵا دەچینە سەر ئەوەی بەنیسبەت وڵاتەكانیتر ئێوە چەند دەتوانن كەڵك وەربگرن یان چ ڕووناكییەك دەبینی دژی كۆماری ئیسلامیی ئێران بەڵام بەنسبەتی ئەمریكا ئەگەر بڵێین ستراتیژی ئەمریكا ڕوون بێتەوە و ئێوە بتوانن كەڵك وەرگرن لەو ستراتیژی.ە دەگوترێ ئەمریكا پێشتریش لە ڕۆژاوای كوردستان و هەروەها لە باشووری كوردستان تا كاتێك كە شەڕی داعش بوووە یان بەرژەوەندی ئەمریكا لە بوارەكانی تردا بووە پشتی گرتوون بەڵام ئێستا كە ئەو بەرژەوەندیە نەما پێیان وایە ئیتر گرینگیی نەماوە و پشتی كوردی بەرداوە هەم لە ڕێفراندۆم و هەم لە داگیركردنی كەركوكدا. لە ڕۆژ ئاواش لە مەوزوعی عەفرین و ئێستاش مەنبج. ئێوە چەند نیگەرانی ئەوەن كە ئەگەر بتوانن بەرەیەكی یەكگرتوو پێكبێنن و ببنە هاو پەیمانێك بۆ برەودان بە سیاسەتی ئەمریكا لە ئێران و گەیشتن بە ئامانجەكانی خۆتان چەند نیگەرانی ئەوەن كە دواتر ئەمریكا پشتتان بەرنەدا؟
وڵام: عەیبێكی گەورە كە لە لێكدانەوەی نێو كۆمەڵگەی كوردەواریدا هەیە ئەوەیە تماشای سیاسەت و هاوپەیمانیەكان زۆر بەشێوەیەكی ڕۆمانتیك دەكەن. گلەییەكی زۆر ئەوەیە ئەمریكا یان هەر دەوڵەتێك تا بەرژەوەندیی هەبێ پشتت دەگرێت ئەگەر نەیما نایگرێت. هەروایە، جۆرێكی دیكە نیە و دەبێت خۆت بۆ ئەوە حازركەی لەبەر ئەمە ئەو هەموو گلە و بناشتەی ناوێ بەڵام ڕێگەی هەیە چۆن نەهێڵی وابكرێ. پێم وایە لە ساڵانی ڕابردوودا هەتا هاتووە دەوری پۆزێتیڤی كورد بۆ ئەمریكاش و بۆ ئۆرووپا و دنیا دەركەوتووە. جاری جاران كورد وەك كێشە، وەك دەردیسەر تماشا دەكرا، وەك كێشەیەكی ئەمنیەتی دەبینرا. ئێستا كورد فاكتۆرێكی سیاسیە لە ئاستی ناوچەیدا، هەموو كەس حیسابی بۆ دەكات، هەموو كەس دەیەوێ بیدوێنێ، ناتوانین ئەمە نادیدە بگرین و ئەمە پێش هەموو شتێك بەرهەمی خەباتی خودی كوردە، بەرهەمی قوربانیەكانە، بەرهەمی زەحمەتەكانی خۆمانە. دووهەم، بەرهەمی كۆمەڵێك ئاڵوگۆڕی ناوچەییە، دیكتاتۆرێكی وەك سەدام هەیە كە خۆی تووشی كێشە لەگەڵ دنیا دەكات، میلەتەكەی تووشی كێشە لەگەڵ هەموو دنیا دەكات، بەڕووخانی فرسەتێكی گەورە ساز دەبێ، بەهاری عەرەبی دروست دەكرێ و لەو بەهارە عەرەبیەدا كوردیش لە سەرەتا بەشداری دەكات دوایە بە تكبیری ڕەنگ بێ ئێران، بەشار ئەسەد، ئختیارەكە دەدات بەو بەشە لە كوردان كە نزیكن لە پێ‌كاكا بۆ ئەوەی تێكەڵی بەقیەی شتەكان نەبن ئەوانیش ئەو فرسەتە دەقۆزنەوە و كوردستان بەدەستەوە دەگرن. مەبەستم ئەوەیە ئەو فورسەتانە پێویستی بەوەیە هەم بۆخۆت بەردەوام خابات بكەیت و پەشیمانیش نەبیەوە، ماندوش نەبی بەڵام دەبێت فورسەتیشت بۆ هەڵكەوێ. ئەو فورسەتانە بۆ كوردی عێراق و سوریە هەڵكەوتووە. سێهەم ئەوەیە هەم لە شەڕی دژی سەدام هەم لە شەڕی دژی داعیش لە عێراق و لە سووریەش كورد هۆكارێكی گورە بووە و پێم وایە وردە وردە ئەوە بۆ دونیای ڕۆژاوا دەركەوتوە كورد بەبێ ئەوەی بڵێین بێ عەیبە یان زۆر تاریفی خۆمان بكەین بەڵام لەڕاستیدا ئەمە حەقیقەتە كە سرووشتی كۆمەڵگەی كوردستان، سرووشتی سیاسەت، سرووشتی حیزبە سیاسیەكانی سرووشتێكی قابیلی قەبووڵە بۆ دونیای ئەمڕۆ؛ دێموكراتیكە، سێكولارە و لەگەڵ نۆرمەكانی مافی مرۆڤ ئەگەر نەڵێین بە باشی ڕەچاو دەكرێ كە بێگومان هێشتا وا نیە، بەڵام ئەوەندە نامۆ نیە وەك بەعزێك كۆمەڵگای دیكە. بۆیە قابیلی دۆستایەتین و پێم وایە ئەگەر كورد هەم بۆ خۆی چاك كار بكات و هەم بۆی هەڵكەوێ دەتوانێ بەگشتی وەك هاوپەیمانێكی گەورەی دنیای ڕۆژاوا جێی خۆی لە ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست بۆ هەمیشە بكاتەوە.
پرسیار: بەنسبەتی دەسەڵاتە ناوچەییەكانی دژی ئێران لە بواری دیپلۆماسیدا خۆتان جگە ئەمریكا، ئۆرووپا یان یەكێتیی ئۆرووپا چەندە هەوڵتان داوە لەوان نزیك ببنەوە. سونەتێكی فكریی نزیك بە چەپ هەیە كە هاوپەیمانی و نزیكایەتی لە ئیسرائیل بە هێڵی سوور دەزانێت. لە ڕوانگەی چەپەوە ئیسرائیل، كە خۆی وەك هێزێك دەناسێنێت، زوڵم لە فەلستینیەكان دەكات و هەروەها عەرەبستان بە دەسەڵات دەناسرێ كە دەستەڵاتێكی سەركوتگەر و لەناو خۆیدا دیكتاتۆری و دواكەوتووە بەڵام ئەو دوو دەستەڵاتە دژی ئێرانن چەندە پێتانوایە هاوكاری كردن لەگەڵ ئەمانە بۆ گەیشتن بە ئامانجەكانتان وەك حیزبێكی سیاسی بۆ مافی گەلی كورد چالاكن ڕەوایە؟ ئەگەر پێتان ڕەوایە چەندە هەوڵتان داوە كە پێوەندی دروست بكەن لەگەڵ ئیسرائیل و عەرەبستان، چونكوو هەڵوێستی ئەوان لە چاو ئەمریكا بەرامبەر بە ئێران ڕوونترە؟
وڵام: ئەوان دوژمنایەتێكی زۆریان لەگەڵ ئێران هەیە یانی ڕاستیەكەی ئەوەیە ئێران ئەوانی بە زۆر كردوە بە دوژمنی خۆی دەنا عەرەبستان وڵاتێكی زۆر خۆپارێز بووە و قەت ئەهلی ئەوشتانە نەبووە بەڵام ئەوەندەیان كونەجەرگ كرد تا كردیان بە دوژمنی خۆیان و سەفارەتەكەیان سوتاند و… بەنسبەت ئیسرائیلیشەوە موشەك دروست دەكەن و بە زمانی عیبری لەسەری دەنووسن تەیارەی بێ‌سەرنشین دەنێرن بۆ هەرێمی هەوایی ئیسرائیل بێگومان ئەویش دەست دەكاتەوتە. وەك جەنابت دەڵێی دوژمن‌ترن ئەوە ڕاستە و زۆرتر دەترسن چون ئەوان ئەو هێزە گەورەی ئەمریكایان نیە، ئەمریكا لە خۆی ناترسێ ڕەنگبێ بیەوێ ئێران تەمبێ بكات و سزای بدات بەڵام هی ئەوە نیە زۆر لە خۆی دەترسێ ئەوان لە خۆشیان دەترسن. ئێران دەوڵەتێكی گەورەیە، هەشتا میلێۆنە، ئیمكاناتی زۆرە. بۆیە ئەوان زۆرتر دنەی ئەمریكا دەدەن بەڵام یەك شت هەیە هەتا ئەمریكا موافقەت نەكات ئەوان هیچ ناكەن. وەك پرنسیب پێمان وایە فەلەستین مافی خۆیەتی و مافی دیاریكردنی چارەنوسی هەیە بەڵام ئێمە نابێ لەسەر مەسەلەی فەلەستین كێشەیەكی گەورە بۆ كورد لەگەڵ ئیسرائیل دروست بكەین و بە ناڕەوای دەزانین، نابینم فەلەستینیەكان پشتیوانێكی عەجایەبیان لە پرسی كورد كردبێ. لەبەر ئەوە پێم وایە ئێمە دەبێ سیاسەتێكی ژیرانەترمان هەبێت و بەبێ ئەوەی ئینكاری مافی خەڵكی فەلەستین بكەین بەڵام لەسەر ئەوانی خۆمان توشی هیچ شەڕ و كێشەیەك نەكەین و بزانین كێ پشتیوانیمان لێدكات پشتیوانیەكەی قبووڵ بكەین. بۆ عەرەبساتنیش هەروا بیر دەكەمەوە چ كێشەیەكمان هەیە؟ لە ڕێگەیەكی ناڕەوا و نامەشروعدا كەڵك لە شتی وا وەرناگرین، بەڵكوو ئەمە بۆ خزمەتی بزوتنەوەیەكە، بۆ خزمەتی میلەتێكە، بۆ ڕزگاری ئەو میلەتەیە لەبەر ئەوە وەك پرنسیپ بەڕاستی من هیچ ئیرادێك نابینم بەڵام نە ئەوان كردوویانە نە ئێمە كردوومانە. من قسەی خۆمان دەكەم، وەك حیزبی كۆمەڵە ئێمە نەمان كردووە ڕەنگبێ دەردیسەری زۆرتر بێت ئێستا و ڕەنگەئەوانیش بەبێ ئەوەی ئەمریكا چرای سەوزیان بداتێ پێم وانیە بۆخۆیان هیچ بكەن.
پرسیار: بەڵام ئەی بە نیسبەتی ئەوەی یارمەتی ئۆپۆزسێونی ئێرانی بدەن بۆ ئەوە گرفت بۆ ئێران دروست بكات بۆ ئەوەی دەستێوەردانە ناوچەییەكەی لاوازتر بێتەوە، ئەگەر ئەوان بۆ ئەوە هاتوون مادامێك كە ئێوە دەفەرموون وەك پرنسیپ ئیرادێك لەوەدا نابینن كە یارمەتی وەربگرن بۆ برەودان بەو بەرنامە سیاسیەی هەتانە، بۆ چی شوێنی نەكەوتوون؟
وڵام: ئێمە مەحتەلین بزانین بەڕاستی ئەمریكا شتێك دەكات یان نا. چوارچێوەی سیاسەت و ستراتیژی نوێی ئەمریكامان لێ‌ڕون بێتەوە و ئەمریكاش دەنگی ئێمە ببیستێ و ئەگەر شتێكی ئاوا هەبێ و بە بارێكدا بكەوێ كە بەڕاستی موسبەت و بەكەڵكە بۆ كورد، دڵنیابە ئەمریكا تەوسیەی لازم بەهەموو لایەنەكان دەكات بەڵام ئێستا لەو باوەڕەداین ئەو پێوەندیانە دەردیسەر و كێشەی زۆرترە لە خێرەكەی بۆیە جارێ هیچ پەلەیەكمان نیە.
پرسیار: كە باسی هاوپەیمانی دەكەین بەنسبەتی ئۆپۆزسێونی ئێرانی چی؟ ئێوە چالاك بوون لەگەڵ ئۆپۆزسێونی ئێرانی بۆ ئەوەی جۆرێك بەرەی یەكگرتوو دروست بكەن دژی كۆماری ئیسلامیی ئێران بەڵام هەندێك ڕەخنە هەیە كە ئەو ئۆپۆزسێونە پێشتر و هەر ئێستاش لە كۆبوونەوەی خۆیان و پلاتفۆرمە سیاسییەكانیاندا زۆر لەگەڵ ئەو مافانە نین كە ئێوە وەك حیزبێكی سیاسیی كوردستانی بە شوێنیەوەن، چەند ئەمە دەبێتەهۆی هاوپەیمانیەكەی ئێوە لەگەڵ ئەوان؛ هاوپەیمانییەكی جددیی كاریگەر بۆ ئەو مەبەستە كە هەتانە؟
وڵام: جارێ پێش هەموو شتێك وەك كوردی ڕۆژهەڵات دەبێ ئەو هاوپەیمانی و بەرەیە لەناو خۆماندا دروست بكەین، ئەگەر وابكەین سەنگمان هەم لای ئێرانی و غەیرە ئێرانی و دراوسێ و هەم لای جیهانیش زۆرتر دەبێ و ورەی خەڵكی خۆشمان بەرزدەكەینەوە. لە بەر ئەوە ئەوەڵ كارمان دەبێت ئەوە بێت بەڵام بەو مانا نیە ئەو پێوەندیانەی دیكە نەگرین، حیزبەكان هەموو هەیانە و بەتایبەتی ئێمە لەگەڵ لایەنە جۆربەجۆرەكانی ئۆپۆزسێونی ئێران پێوەندیمان هەیە. پێم خۆشە چەن شت بڵێم لێرەدا، یەكیان ئەوەیە كورد زۆرترین سوودمەند دەبێ لە ئاڵوگۆڕی سیاسی لە ئێران و ئاڵوگۆڕی سیستمی سیاسی و ڕژیمی سیاسی لە ئێران. گومانی تێدا نیە كورد لەناو كۆمەڵگەی ئێرندا لە هەمووان سیاسیترە و لەهەموان ڕێكخراوترە تەنها بەشێكە لە ئێراندا كە هێزی چاكداری هەیە و هەموو كەسیش دەزانێ و ڕەنگە ئێستا هێزەكە ئەوەندە زۆر نەبێ بەڵام لەگەڵ چكۆلەترین كرانەوەی سیاسیدا بە هەزاران هەزار پێشمەرگەی چەكدار و خەڵكی ڕێكخراو بێنەنێو ڕیزی پێشمەرگەی كوردستانەوە؛ كێ ئەو خاڵانەی هەیە كێ ئەو تواناییانەی هەیە؟ هیچ كەسی دیكە غەیری كورد نیەتی. ئێستا لە ئێران لە هەموو كەس زەرەرمەندترین، فشاری كۆماری ئیسلامی زۆرتر لەسەر كورد بووە، لەهەموو كەسیش سودمەندتر دەبین لە ئاڵوگۆڕی سیاسی و سیستمی سیاسی لە ئێراندا. كێشەكە ئەوەیە خۆ بە تەنیا بە ئێمە ناگۆڕێ ئەگەر بمان توانیبایە تا ئێستا كردبوومان، لێرەدا حەقیقەتێكی ژێۆپۆلێتیك، دێمۆگرافی، سیاسی، ئۆبژێكتیڤ و بابەتیانە دێتەگۆڕێ، بەدەست تۆ نیە، ئەسڵەن مووهیم نیە ئەخلاقەن خۆشت لە كێ دێ و خۆشت لە كێ نایە، ئەتۆ ئەگەر ئەو تەشخیسەت هەبێ، ئەو لێكدانەوەت هەبێ كە چەندە گۆڕانی ئەو ڕژیمە بە قازانجی تۆیە و هەموو كوردێك دەزانێ و هەموو كوردێك ئارەزوویەتی بەڵام بۆی ناكرێت بە تەنها. كەواتە، دەبێت لە پێناو لابردنی ڕژیمی كۆماری ئیسلامیدا هاوكاری لەگەڵ هێزەكانی دیكە بكرێت، لێرەدا ئەو مەسەلە دێتەگۆڕێ ئەی ئەوان چۆن مافی تۆ بە ڕەسمی دەناسن. قسەێكی زۆر بەجێگەیە بۆ ئەمەش دوو شت دەتوانم بڵێم یەكەم، قسەی زۆرمان لەسەر كورد كردووە، لە هیچ دانیشتن و مەجلیسێكدا نەبووە باسیمان نەكردبێت. بۆوێنە ئەم مەجلیسەی ئاخرەش كە لە واشنگتۆن گیرا یەك لەوانە بوو. هیچ مجلیسێكی ئێرانی نەبووە كە بە ڕاشكاوی و سەراحەتی تەواوە باسی كورد و مافەكانی و… هەموو ئەوشتانە نەكەین لەبەر ئەوە دەبێت لە ئێستاوە ئەو قسانەیان بە گوێدا بدەین، ئەوە كاری ئەوەڵمانە بەڵام دووەمیەكە ئەوەیە گریمان هەموو ئەو قسانەشمان كرد، بەڵام ئەو نەتیجەی دڵخوازمان وەرنەگرت لەناو ئۆپۆزسێونی ئێرانی كە مافكانی خۆمان بەدڵی خۆمان بەڕەسمی بناسن بەڵام خۆهێشا هاوكاری بۆ نەهێشتنی كۆماری ئیسلامی مومكینە، هاوئاراستەییەك بوونی هەیە. لێرەدا تەنسیقێك لازمە لەگەڵیان، هەتا ئۆپۆزسێونی ئێران بە كورد و نەتەوەكان و غەیرەوە ناتەباتر و ناكۆكتر بن كۆماری ئیسلامی لە جێگە خۆی دەمێنێتەوە. ئێمە زۆرتر زەرەرمەند دەبین تا خەڵكی دیكە، لەبەرئەوە تەنانەت ئەگەر بەدڵی ئێمە قسەكانیشمان لێ قبوڵ نەكەن ئەم هاوئاراستەییە یارمەتیدەرە بۆ گۆرانی سیستمی سیاسی و لەوێ خێرێكی زۆرتر دەكەین تا لەم قەفەسەی ئێستای كۆماری ئیسلامیدا. گۆڕانی ئەم ڕژیمە دەرفەتێكی مێژوویی گەورە بۆ كورد دەكاتەوە، ئەسڵەن دەروازەیەكی بۆ دەكاتەوە كە بە عومری نەیدیوە و شاهیدی نەبووە و چاوی پێنەكەوتووە؛ خۆ دانانیشین، خۆ خەبات داناخرێت و بۆ مافەكان خەبات دەكەین و دەست هەڵناگرین. لە هەموو حاڵێكدا لە زیندان لە پێشمەرگایەتی لە سیاسەت لە خەباتی مەدەنی لە دیپلۆماسی هەر خەریكی خەباتین. من دەڵێم دوای گۆڕانی ئەو نیزامە ئەو دەروازە گەورەشت بۆ دەكرێتەوە، دەست ئاواڵاترە. با ئاخر شتت پێ بڵێم، لۆبیی ئێرانی بەهێزە، بیكەی بە دوژمن لەبەرچاوی ئەمریكا و هەموو دونیا ڕەشت دەكات؛ دەبێت تەوازونێكی لەگەڵ ڕاگری. ئەم سێ ڕۆژە تەواوی قسەكانمان لەسەر كورد و نەتەوەكانیتری ئێران بووە، تەواوی قسەكانمان ئەوە بووە ئێوە دەبێت تەواوی فشار نەك هەر بۆ حكومەتی ئێستای ئێران بەڵكوو فشار بۆ ئۆپۆزسێون بێنن كە ئۆپۆزسێۆنی ئێرانی لەگەڵتان دادەنیشێ، پێیان بڵێن كە دەبێ مافەكانی كورد ڕەچاو بكەن.
پرسیار: لە پلاتفۆرمی سیاسی، شوعار و مەرامنامەی حیزبەسیاسییەكانی كوردساندا هەم كۆمەڵە و دیموكرات هەم پژاك یان پەكەكەدا داوای سەربەخۆیی كوردستانی كردبێت وەك حزبێكی سەربەخۆخواز خۆی ناساندبێ و لەزاری هیچ بەرپرسێكی سیاسیی حیزبە كوردییەكانیشەوە ئەوشتەمان نەبیستووە. بەڵام ئۆپۆزسێۆنی ئێرانی لە لاێكەوە ڕەخنە دەگرێ كە ئێوە ئامادە نین بەسەراحەت بڵێن سەربەخۆییخواز نین و دژی سەربەخۆیی كوردستانن و هەوڵ ددەن ئامانجەكانی خۆتان لە چوارچێوەی فێدڕاڵیزمدا پێناسە بكەن لە بەرامبەردا كۆمەڵگای كوردی لایەنێكی بەهێزی تێدایە لانیكەم لە تۆڕەكۆمەڵایەتیەكاندا بەهێز دەنوێنن كە دەڵێن ئێمە ناتوانین چیتر بڕوا بكەین بەم شێوازە هەڵوێست كە گرتنە ئەگەر ئێمە قبووڵمانە كورد نەتەوەیەكە بۆچی حیزبەكانی ئێمە بەڕاشكاوی ڕای ناگەێنن لە كۆتایی خۆیدا هەوڵ دەدەن بۆ سەربەخۆیی كوردستان؟
وڵام: نە كۆمەڵە و نە دێمۆكرات و هەموو ئەو حیزبانەی بەناوی كۆمەڵە یان دێمۆكراتەوە قسە دەكەن هیچ تاقێكیان نیە كە داوای سەربەخۆیی بكات بەڵام لەوە نابێ ئەو نەتیجە بگرین كە ئێمە دژی سەربەخۆیین. چۆن دژی سەربەخۆیین؟ سەربەخۆیی و مافی دیاریكردنی چارەنووس، كە لە بەرنامەی ئێمەشدا هەیە، مافێكی ڕوایە و قەت قابیلی لێسەندنەوە لە میلەتی كورد نیە بەڵام مەسەلە ئەوەیە ئایا دەیبەیتە ناو بەرنامەی سیاسیتەوە؟ ئایا دەیبەیتە ناو پڕوپاگەندەی ڕۆژانەتەوە؟ دیبەیتە ناو تاكتیكە سیاسیەكانتەوە؟ ئێستا داوای دەكەیت؟ ئێستا داوای ناكم. ئەمن دەڵێم ئەگەر دز نیت خۆت ڕەنگ دز هەڵ مەخە. بارودۆخی گەیشتن بەوەی كە كورد دەوڵەتی هەبێ، كە ئەوە خەون و ئارەزووی هەموو كوردێكە و من بۆخۆم یەكێك لەوانەم جا بۆ ئاگاداریت لە زۆر مەجلیسی ئێرانیەكانیشدا ئەوەم گوتووە بەڵام بارودۆخی ئەوە مەوجوود نیە.
پرسیار: دەی باشە ئۆپۆزیسۆنی ئێرانی چۆن دەتوانێ باوەڕتان پێبكات كە ئێوە فێدڕاڵیزمتان دەوێ لەحاڵێكدا ئێوە خەونەكەتان سەربەخۆییە؟ بۆ دەبێ لەگەڵتان هاوكاری بكات بۆ شێواندنی ئێران و ڕوخاندنی كۆماری ئیسلامی ئێران لە حاڵێكدا دەزانێ هەلومەرجی دوای ڕوخاندن وەك خۆتان گوتتان هەلێكی گەورەیە بۆ كورد و دەتوانێ ببێتە هۆی ئەوەی ئێوە بەرەو ئەو خەونە گەورە هەنگاو هەڵبگرن؟
وڵام: ئامۆژگاریی ئاوایان مەكە. ئەوانیش سودی خۆیان دەبینن لە گۆڕانی سیستمی كۆماری ئیسلامیدا. بەهەرحاڵ، واقعیەتی كۆمەڵگای ئێران ئەوەیە ئەو كۆمەڵگای وەك فارس دەڵێ كۆمەڵگای یەك خەتی، یەك دەنگی، یەك نەتەوەیی، یەك ئیتنیكیەی ئیدعا دەكرێ ئێران وایە ئەمە ئەفسانەیە و شتی وا نیە. ئێران وڵاتێكی فرە نەتەوەیە و كوردیش نەتەوەیەكە كە لە باری سیاسیەوە پەرەیسەندوە و پێگەیشتووە و لانیكەم لە 1888 دەكرێ باسی بزوتنەوەی نەتەوەیی كورد بكرێت. لە كۆمەڵەی ژێكافەوە دەتوانی باسی حیزبی مۆدێرنی كوردی بكەیت. كۆمار لە كوردستانی ئێران دامەزراوە، ئەو خەباتەی لە ساڵی 1979 هاتوەتە ئاراوە و زۆر شتی دیكە. لەبەر ئەوە كورد میلەتێكی پێگەیشتووە لە ئێران و بۆمان هەڵنەكەوتووە. پێم وایە ئەگەر لە پارچەكانیتر پێش كەوتووتر نەبین پاشكەوتووتریش نین جا بە هەموو ئەوانەوە ئەسڵەن دەبێت هەدەفێكی ئێمە ئەوە بێت نیشانی بدین كە ئەو نەزەرییەی دەوڵەت نەتەوە كە لە زەمانی ڕەزاشا و لە ئێران ڕەزاشا پیادەی كرد چیدیكە وڵامدەرەوە نییە. ئەگەر قەرارە ئەو نەتەوانە پێكەوە بژین كە ئێستا بەرنامەی ئێمە و هەموو حیزبەكانی دیكەش ئەوەیە، لەم حاڵەدا دەبێ وەكو ژان ژاك ڕۆسۆ دەڵێ [كۆنتخا سۆسیال] پەیمانێكی كۆمەڵایەتیی تازە لە بەینماندا بێت و سەرلەنوێ دەبێ ئێران دابڕێژرێتەوە، ئێمە ژێردەستەیی قبووڵ ناكەین و بێگومان دەبێت ئەو قسانە بكەین و دنیا بیبیستێ. ئەمن بۆخۆم هەر لەم تەلەفزێونی voaفارسی هەموو ئەو قسانەم نەكردووە؟ بە دنیادا بڵاوم كردووەتەوە، فارسەكە دەیبیستێ، خۆ بە فارسی گوتومە. نا، دەبێ ڕاشكاو بین و نەترس بین لە دەربڕین و بەیانیاندا، من وا بووم. ئەوەی من دەیڵێم ئەوەیە: تۆ كە ئیدعای سەربەخۆیت نیە لە ئێستادا و لەبەرنامەتدا نیە، بیڵێ لە جێگەی خۆی بەڵام ئێستا ئەو كێشەیە مەكە، بەڵام لە بەرنامەی سیاسیتدا نیە ئەمە نەتپرینگێنێتەوە، دورت نەخاتەوە، لە بیرت نەچێتەوە بۆ لابردنی نیزامی كۆماری ئیسلامی ئێران تۆ پێویستت بەو هاوكاریە هەیە، پێویستت بەوەیە كۆمەڵگەی نێونەتەوەیش وەرتگرێ. ئاخر لێت قبووڵ ناكەن، ئاخر قسەی ئاوا بكەی سێ جاری دیكە نات دوێنن، كە نەیاندواندی كوردەكە زەرەر دەكات چونكە ئێرانیەكە دەچێ ئەمریكایی دەبینێتەوە، دەچێ ئۆرووپایی دەبینێتەوە و دەڵێ: ئەوەتا ئەوان خەریكن ئێران تەجزیە دەكەن. ئاخر بڵێ ئێران تەجزیە دەكەم نە ئەمریكا نە ئۆرووپا دەتبینێتەوە نە هاوئاراستەیەك درووست دەبێت. ئەمە ئاوێكە دەڕژێتە ئاشی كۆماری ئیسلامیەوە، دەڕژێتە ئاشی شۆڤێنیزمی ئێرانیەوە، دەبێ تەشخیسمان هەبێت، ژیر بین، خۆ هەمووشت ئەوە نیە لەسەر تۆڕی فەیسبووك چۆن خۆمان هەڵ دەخڕێنین و قسە دەكەین. وەزیفەی كەسێكی سیاسی ئەو نیە ڕای گشتی چۆن هەڵخڕا ئەویش تۆزێك نەوتی پێدا بكات و بڵێ با من بەجێ نەمێنم، وەزیفەی ئەوەیە تەشخیسی درووستی خۆی بە میلەتەكەی بڵێ. من نامەوێ خیانەت بكەم بە ویژدانی خۆم و بە میلەتەكەشم، من ئێستا شەرایەتكەی فەراهەم نابینم ئەگەر فەراهەم بوو ماڵی من وێران بێ ئەگەر نەیكەم ئەگەریش نەم كرد بەقسەم مەكەن بۆخۆتان بیكەن. من پێم وایە دەبێ بە لێكدانەوەێكی واقعبینانە و بەبێ ئەوەی خەونەكانت نادیدە بگری یان سەركوتیان بكەیت یان بێڕیزیان پێبكەیت بەپێی بەرنامەی سیاسیت كار بكەیت، مێژوش قۆناغ بە قۆناغە، كورد دەتوانێ هەموو داخوازیەكانی بەیەك هەنگاو بەدەست بێنێ، بەشكوو هەلی وا هەڵكەوێت.
پرسیار: دەڵێن بۆ بەرەی كوردستانی ناوەندێك دروست كراوە و هەوڵی بۆ دەدەن، پەژاكی تێدایە؟
وڵام: نەخێر
پرسیار: بۆچی تێیدا نیە؟
وڵام: جارێ ئەو پێنجەین، ئێمە جۆرێكین ئەوان جۆرێكی دیكەن.
پرسیار: بەڵام مەسەلە ئەوەیە ئەوانیش دەتوانن دیپلۆماسی بكەن و ئەوكاتە چالاكی ئێوە لەو بوارەدا لاواز بكەن لە كاتێك كە ئێوە ناتوانن لەگەڵ ئەوان ڕێك بكەون، ئەوانیش پێگەیەكیان هەیە، هێزێكیان هەیە لە ناوخۆی كوردستانی ئێراندا؟
وڵام: هیوادارم وانەكەن، هیوادارم هیچ گرفتێك دروست نەكەن، ئێمە شەڕێكمان لەگەڵیان نیە.
پرسیار: ئەی هیچ هیوات بەوە هەیە بتوانن دابنیشن، ئەوانیش بێنە ناو بەرنامەی ئێوەوە؟
وڵام: پێم وایە ئەمە پێویستی بە گۆڕانكارییەكی گەورە هەیە تا بتوانن وابكەن.
پرسیار: گۆڕانكاری گەورە لەواندا یان لە ئێوەدا؟
وڵام: نەخێر، لەواندا.
پرسیار: ئەو گۆڕانكاریە بەپێی ئەو ڕێبەرایەتیە نوێیەیە كە پەژاك هەیەتی لەساڵی ڕابردوودا هیچ هەنگاوێك بۆ ئەو گۆڕانكاریەی ئێوە دەفەرموون هەڵگیراوە؟
وڵام: نازانم بەرەو ئەو گۆڕانكاریە دەڕەون. بەڵام سەردانی ئێمەیان كردوە و ئێمە بەڕێزەوە ورمان گرتوون و قسەی خۆمانمان لەگەڵ كردون. خۆدەنگمان لێنەگۆریون بەڵام ئەم دوو سیاسەتە یەك ناگرنەوە، ئەم دووخەتە یەك ناگرنەوە.
پرسیار: كاك عەبدوڵڵا بەنسبەتی ناوخۆوە چی، چەندە توانیوتانە لەگەڵ گەنج و نەوەی نوێی كوردستانی ئێران پێوەندی بگرن؟ ئێوە وەك حزبێكی سیاسی بەئەزموون چەند كۆمەڵەكە و چەند دێمۆكراتەكە لەو بوارەدا چالاك بوون بەڵام ئەو پرسەش هەیە كە ئێستا كوردستان بەگشی گۆڕاوە و بەپێی ئەوەی كە هەندێكی زۆر خوێندكار و كەسانی زۆر زانكۆ ڕۆشتوون و ڕۆشنبیرن پێتان وایە توانیوتانە لەم ساڵە دواییانەدا پێوەندیان لەگەڵ بگرن بێنە ناو حزبەكانتانەوە و هەم كەڵكوەربگرن لە بیرۆكەی ئەوان و هەم ئەو ئامانجە سیاسیانەی هەتانە لە ئێران لە ڕێگەی ئەوانەوە تاقیی بكەنەوە؟
وڵام: ئەمە گەورەترین پرسێكە كە لە بەردەمی ئێمەدایە واتە ئەگەر ئەوە بەچاكی چارەسەر بكەین دەتوانم بڵێم بە زۆرێك لە ئامانجەكانمان دەگەین كە هێشتا نەگەیشتووین یەكەم، گەنجان و دووهەم ژنان. بەڕاستی هەموو هەوڵمان ئەوەیە گوفتمان و گوتاری ئێمە هەڵگری ئەوەیە كە گەنج لە دەورمان كۆبێتەوە و كچان و ژنانی كوردەواری لە دەورمان كۆبنەوە، قسەمان زۆر پێیە بۆ ئەوان و خۆمان بە پێشەنگی ئەو بوارانە دەزانین بەڵام ئیتر لەم ئیستبدادە و لەم ئیمكاناتەدا چەندەمان بۆ دەكرێ هیوادارم كەممان بۆ نەكرێ بەڵام دڵنیابە كە ئەوە بە كار و ئەركی سەرەكیی خۆمان دەزانین. ئەوەشی كە چەندە لەناو ئێمەدا جێگەیان بۆتەوە دەڵێم هیچ حیزبێكی كوردی ئەوەندەی ئاگادار بم و بیناسم هیچ تاقێكیان بەقەد ئێمە جەوانی نەهێناوەتە ناو ڕێزی سەركردایەتیی خۆیەوە. ئێمە ئێستا دەتوانم بڵێم 3 كەسی تۆزێك بەتەمەنترمان هەیە دەنا باقیەكەی 80 تا 85 لەسەدی ئەندامانی سەركەدایەتیی حیزبەكەمان گەنجن، هەڵبەت گەنجی زۆر كەم تەمەن نا كە ئەوانیش لە جێی خۆی مەسئولیەتیان پێیە بەڵام لە سەركردایەتیی ئێمەدا نوێ كردنەوەیەكی زۆرمان لە كۆنگرەی 15دا كرد لەكۆنگرەی 14دا تا ڕادەێك بەڵام لە كۆنگرەی 15دا تەكمیلمان كرد و نوێ كردنەوەیەكی زۆر بنەڕەتیمان كرد لە كاروباری سەركردایەتیی حیزبەكەماندا. تەنانەت زۆرجار كادرە قەدیمیەكانی كۆمەڵە لەسەر ئەوە لێم زویرن كە پێیان وایەمن پشتی ئەو جەونانەم زۆر گرتووە بەڵام بایەك شتیش لێرە بڵێم قەت قەت نابێ ئێمە كادری دێرین و پێشمەرگەی دێرین و تێكۆشەرە دێرینەكانی خۆمان فەرامۆش بكەین، ئەوانە بوون كە ڕێی ئەمڕۆیان بۆ ئێمە خۆش كردووە، هەر گەنجێك ئەوە نەزانێ هیچی تێنەگەیشتووە لە خەباتەكە بۆیە ئەوپەڕی ئیحترام و ڕێزیان هەیە و مەسولیەتیشیان هەیە بەڵام بەهەرحاڵ دەبێت جێگەێكی چاكیش بكرێتەوە بۆ جەوانەكان و ئەو كارەشمان كردوە.
پرسیار: وەكو پرسیاری كۆتایی كاك عەبدوڵڵا هیچ گۆڕانێكیتری تازە هاتووەتە ئاراوە بە نسبەتی ئەو كار و چالاكیانەی كە كۆمەڵەكان هەیانە بۆ یەكگرتنەوە یان لە ڕەوشی پێشوودان؟
وڵام: شتێكی تازە نیە، نەخێر.
