“ڕژیم چێینج” بەڕێوەیە!؟

ئەوندەی باراك ئۆباما سەرۆك كۆماری پێشووی وڵاتە یەكگرتووەكانی ئەمریكا پێی وابوو ئێران وڵاتێكی كۆن و خاوەن شارستانییەتێكی دێرینە و ئەگەر ئەمڕۆكەش كۆمەڵێك مەلا و ئاخوند لە سەر كارن كە بە پێچەوانەی هەموو ڕەوتی مێژوو ئێرانیان بەو ڕۆژەگەیاندووە، هیچ نین و دەڕۆن و بۆیە لەگەڵ ئێران دەبێت لە پێوەندییەكی بنیاتنەر دا بێت. ئەگەرچی ئەم وتارە تایبەت نییە بە سیاسەتەكانی ئۆباما و تەنیا مەبەستمە بیرخستنەوەیەكی كورت بدەم سەبارەت ڕوانگە و دوكتورینی ئۆباما بەرامبەر بە ئێرانی ژێر دەسەڵاتی ڕژیمی كۆماری ئیسلامی ئێران. ئۆباما لەو بڕوایەدا بوو كە لە پێوەندییەكی بنیاتنەر لەگەڵ كۆماری ئیسلامی و بەهێز كردنی چینی مام ناوەندی ئێرانی كە پێگەی بەهێزی ئیسلاحخوازانی دەوڵەتی لە ناوخۆ و جێ بۆ كردنەوەی ئێران بە پێگەیەكی دیار لە ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست و بە تایبەتی ئیسرائیل و عەرەبستان دەتوانێت بنیادی پێوەندییەكی تەندروست دابمەزرێنێ. بەرجام یان ڕێكەوتنە ناوكییەكەی ڕۆژئاوا (١+٥) بە تایبەتی بە نەرمش و فشاری ئەمریكا، بە نیاز بوو كۆماری ئیسلامییەك كە لە ئەنجامی گەمارۆ ئابوورییە جیهانییەكان چۆكی دادابوو، بە هەڵگرتنی ئەو گەمارۆیانە و پەیوەست كردنەوەی ئێران بە كۆمەڵگای جیهانی و ئابووری جیهانی كە لە ئەنجامدا ئازاد كردنی كۆمەڵێك پارەی بلۆكە كراوی ئێرانی لێ دەكەوتەوە بە ڕژاندنی ئەم خوێنە تازەیە بە ئابووری ئێران چینی مام ناوەندی خوێندەوار كە پشتیوان و پێگەی ئەسڵی ئیسلاحخوازان و شەخسی ڕووحانین، دەبووژێنەوە و لەم ڕێگایەوە دەتوانێت پرۆسەی دێمۆكراتیزە بوون و كردنی ئێران بەرەوپێش بەرێت. ئۆباما گەلێك باجی گەورەی بۆ بردنە پێشی ئەم دوكتۆرینەی خۆی دا و سەرەنجام دەریشكەوت كە ئۆباما هەڵەیە. پشتیوانی نەكردن لە خۆپیشاندانە ئیعترازییەكانی ساڵی ٨٨، بەرجام بەم ناوەڕۆكەوە، دوور كەوتنەوە و پەراوێز خستنی هاوپەیمانە دێرینە ناوچەییەكانی ئەمریكا (ئیسرائیل و عەرەبستان)، وەستاندنی پرۆژەی “كاساندرای ٢٠٠٨” و … كۆمەڵێك لەو ڕەفتارانە بوون كە ئۆباما لە پێناو دوكتورینەكەی بەرامبەر بە ئێران ئەنجامی دان بە بەرچاوی هەموو جیهانەوە دەركەوت كە ئۆباما هەڵەبووە و هەر جۆرە سازش یان دان و ستان و پێوەندییەكی بنیاتنەری تەندروست لەگەڵ ڕژیمی كۆماری ئیسلامی ئێران هەڵەیە. دیارە نابێت بەخشینی خەڵاتی نۆبێلی ئاشتی بە ئۆباما بە لۆبی كۆماری ئیسلامیش بۆ هاندانی ئۆباما بۆ تەعامول لە گەڵ كۆماری ئیسلامی و خاوكردنەوەی لە ئەگەری ڕەچاوكردنی سیاسەتێكی پەڕاوێزخەرانە دژی ئێران دەوری خۆی هەبوو.  
لە بەرامبەردا دۆناڵد ترامپ هەر لە سەرەتای كەمپینە تەبلیغییەكانی بۆ پۆستی سەرۆك كۆماری “بەرجام” -كە ئۆباما بە دەسكەوت و بەرهەمی گەورە و گرنگی خۆی دەزانی- بە “خراپترین ڕێكەوتننامەی مێژووی ئەمریكا”ی دەزانێت و لە ٢٢ی بەفرانباری ساڵی پاڕ ڕایگەیاند “ئەوە دوایین جارە كە هەڵپەساردنی گەمارۆ ناوكییەكانی جیهان دژی كۆماری ئیسلامی واژۆ دەكات و دەبێت ناوەرۆكی بەرجام بگوڕدرێت، دەنا ئەمریكا یەك لایەنە لەو ڕێكەوتننامەیە دەكشێتەوە!”.
ئەگەرچی چەند مانگێك پاش بوون بە سەرۆك كۆماری ئەمریكا، دۆناڵد ترامپ ستراتێژی ئەمریكای بەرامبەر بە ئێران ڕاگەیاند، بەڵام ڕەوتی توندبوونەوەی سیاسەتەكانی وڵاتەكەی بەرامبەر بە ئێران تا هاتووە توند تر بۆتەوە. ستراتێژی یان دوكتورین ترامپ بۆ چارەسەری كێشەی “ئێران” بە پێچەوانەی ستراتێژی و دوكتوری ئۆباما، ئیزۆلە و بە تاق خستنەوە و نەك هەر بە ڕەسمی نەناسینی زێدەڕۆییەكانی لە ناوچەكە و پاوساو هێنانەوە بە سەركوتگەرییەكانی لە ناوخۆ، بەڵكوو بردنەوەی كۆماری ئیسلامی بۆ ناو قاوغی سنوورەكانی خۆیی و هاوتەریبی و هاوسۆزی لەگەڵ بزووتنەوە ئیعترازییە ناوخۆییەكان دژ بە سەركوتگەرییەكانی ڕژیمی كۆماری ئیسلامی دژی خەڵكەكەی خۆی بوو، بەڵام لە ناو كابینەكەی ترامپ هەندێك كەسایەتی و تەنانەت وەزارەتێكی گرنگی وەك وەزارەتی دەرەوەش بە جۆرێك سازی ناكۆكییان دەژەنی. كورد وتەنی لە هەوای كۆن دەیانژەنی.
لە سەرەتای دەست بە كار بوونی ترامپ وەك سەرۆك كۆمار، بەنیاز بوو لە ڕێگەی بڕینی دەستە ئۆختاپوسییەكانی ئێران لە وڵاتانی ناوچەكە و لەوانە عێراق، سوریە، لوبنان و یەمەن بوو بۆ دەستەبەر كردنی ستراتێژییە سەرەكییەكەی، بەڵام هەر زۆر زوو بۆ ترامپ و كابینەكەی دەركەوت كە ئەم سیاسەتە (تاكتیكە) هەم “كات” و هەم “تێچووی” بۆ ئەمریكا زۆر دەبێت و خشتەیەكی كاتی نادیار بۆ ئەو بابەتە مەجال و دەرفەتی دووبارە بەرهەم هێنانەوەی كۆماری ئیسلامی لە ناوچەكە لە فۆڕم و پیلانی جیاوازدا دەدات و لە هەمان كاتدا ئەم جۆرە بەرەوڕوو بوونەوەی بەشێكە لە ڕێسای كۆماری ئیسلامی و كەوتنە تەڵەی كۆماری ئیسلامی دەبێت، بۆیە ستراتێژی ئەمریكا و ترامپ بوو بە چێنج ڕژیم. بەڵام ئەم پرۆسە و ئەم ستراتێژییە چۆن دەستەبەر دەبوو؟ یان دەبێت؟! لە ڕوانگەی بەرپرسانی كابینەی ترامپ و ڕاوێژكارانی كۆشكی سپی مێتۆدی پێشوو (بڕینی دەستی تێكدەرانەی ئێران لە وڵاتانی ناوچەكە) مێتۆد و تاكتیكێكی هەڵەیە و بۆیە بیر لە پلانی “بی” كرایەوە! پلانی بی یان تاكتیكی نوێی ئەمریكا لەو پێوەندەدا بریتییە لە “لێدانی سەری مارەكە”!. لێرەدا بیری خوێنەرانی دێنمەوە كە لە چوارچێوەی ئەم ڕووانینە بوو (ئەگەرچی فاكتی دیكەش هەن لەو بابەتەوە) كە ئەمریكا لە عێراق لە بەرامبەر ئێڕان و حەشدی شەعبیدا پشتی كوردەكانی نەگرت و كەركووك كەوتە دەست ئێران و هاوپەیمانانی عێراقییەوە، یان ئەوەی كە ترامپ ڕۆژی ٩ی خاكەلێوە ڕایگەیاند كە بەنیازە هێزە ئەمریكاییەكان لە سوریە دەكشێنێەوە. دەستنیشان كردنی بەرپرسانی باڵای سەربازی، ڕاوێژكارانی ئەمنییەتی بۆ كۆشكی سپی و خۆی كە هەموو بە دژە كۆماری ئیسلامی دەناسرێنەوە، لە زومرەی نیشانەكانی گۆڕینی تاكتیكی ترامپە لە بەرەوڕوو بوونەوەی ئێران.
گۆڕینی تیلێرسۆنی وەزیری دەرەوەی ئەمریكا و هێنانی پەمپێئۆ وەك وەزیری دەرەوە و هاوكات هێنانی جان بۆڵتۆن وەك بەرپرسی ئەنجوومەنی ئاسایشی نەتەوەیی كۆشكی سپی لە ئاماژەیەكی ئاشكرای ئەو پلانەی ئەمریكایە. دەست نیشان كردنی ئەم دوو كاراكترە -كە پێشینەیەكی دژە ئێرانیان هەیە- و دەست بە كاربوونیان لە مانگی ئاوپریلەوە لە ڕاستیدا پێك هێنانی كابینەی شەڕە دژی كۆماری ئیسلامی ئێران.
كۆرەی شومالی كە یەكێك لە كارتەكانی ڕووسیا بوون دژ بە ئەمریكا و ڕووسیاش لە دوو كارتی ئێران و كۆرەی شومالی لە كاتی خۆی كەڵكی لێوەر دەگرتن. هەر كات سیاسەتەكانی ئەمریكا بەرامبەر بە ئێران توند دەبوویەوە لە ڕێگەی كۆرەی شومالییەوە بە ئەنجامی كارێك تەمەركوزی جیهان و ئەمریكای لە سەر ئێران لا دەبرد. بە چارەسەری كێشەی نێوان ئەمریكا و كۆرەی شومالی ئەو هەواڵانەی لەو بووارەدا بڵاو دەبنەوە، ئێستا كاتی تەمەركوز كردنە لە سەر ئێران و ئەوەش بۆ ئەمریكا هەم وەك تاكتیك و هەمیش وەك ستراتێژی گرنگە. ئاشكرایە كە كۆرەی شومالی یەكەم لە ناوەچەیەكی ستراتێژی بە ئاستی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست دا هەڵنەكەوتووە، كۆرەی شومالی هەڕەشەی لە ناوبردنی هیچ وڵاتێكی ئەندام لە ڕێكخراوی نەتەوە یەكگرتووەكان و هاوپەیمانی ناوچەیی ئەمریكای نەكردووە، پلان و بەرنامەی سدووری ئینقلابی بۆ هەموو جیهان و لە سەروو هەموویانەوە وڵاتانی دەورووبەری خۆی نەبووە، كەواتە سازان و ڕێكەوتن لەگەڵ كۆرەی شومالی زۆر هاسانتر و لە هەمان كاتدا بوار بۆ ڕەخساوترە تا ڕژیمی كۆماری ئیسلامی لە ئێران.  ئێران (ڕژیمی كۆماری ئیسلامی) لە ناوچەیەكی گرنگی و ستراتیژیكی ئەمریكا هەڵكەوتووە،  پلانی سدووری ئینقلابی ئیسلامی هەیە بۆ هەموو وڵاتانی ناوچەكە و بەردەوام ڕۆڵی ئاژاوەگێڕانەی بووە لە ناوچەكە كارنامەیەكی دوور و درێژی خوێناوی لەو بارەیەوە هەیە و سێهەم ئەوەكە، ئەوە كۆماری ئیسلامییە كە هەڕەشەیە بۆ ئیسرائیل وەك هاوپەیمانی ستراتیژیك و گرنگی ئەمریكای لە ناوچەكە و بەردەوام هەڕەشەی لەناوبردنی دەكات. بیریش ناچێت شەیتانی بوزورگ و مەرگ بەر ئەمریكا بەشێكی گرنگ و جیانەكراوەی گوتاری ناوخۆیی و سیاسەتی دەرەوەی كۆماری ئیسلامی بوون لە ماوەی ئەم ٣٩ ساڵەی دواییدا.
بۆیە بە دوای ئەم گۆڕانكارییانە كۆماری ئیسلامی لە دۆخێكدایە كە هەموو كات خۆی لێ دوور دەگرت: لاوازی و زەربەپەزیر بوونی لە ناوخۆ و مەترسی هێرشی لە ناكاوی دەرەكی.
ڕەنگە ئاسۆیەكی ڕوون بۆ چارەسەری كێشەی عەرەب و ئیسرائیل لە ئێستادا بەدی نەكرێت، بەڵام لێك نزیك بوونەوەكان و هاوپەیمانییەتی ئیسرائیل و عەرەبستانی سعوودی و بە گشتی جیهانی عەرەب دژی كۆماری ئیسلامی خاڵێكی گرنگ یان كوچكەیەك لەو سێ كوچكەیە كە دژی كۆماری ئیسلامین. كۆماری ئیسلامی و ویلایەتی فەقێی شێعە پاش هاتنە سەركاری لە ئێران هۆكاری سەرەكی ئاڵۆژی و بشێوی و جەمسەرگیری ئایینزایی نێوان شێعە و سوونە و دواجار بەریەك كەوتن و دروست بوونی گرووپگەلی ئیسلامی توندڕەوی فێندێمنتاڵ بووە و سعوودییەش وەك پێگەی سەرەكی هێزی ئیسلامی سوونە لە بەریەك كەوتنێكی هەمیشەییدا بوون. ساڵانێكی ساڵ كۆماری ئیسلامی بە ناوی ئیسلامییەتی و داكۆكی كردن لە خەڵكی فەلەستین و تۆمەتباركردنی ئیسرائیل بە داگیركاری توانیبووی بەشێكی لە وڵاتانی عەرەبی و ئیسلامی لەگەڵ خۆی بخات و بەرەیەكی بەرفراوانی دژایەتی ئیسرائیل لە ناوچەكە پێك بێنێت، بەڵام نزیكایەتی ئیسرائیل و جیهانی عەڕەب و بە تایبەتی سعوودیا، ئێرانی چەك كردووە.
ڕەهەندی ناوخۆیی ڕژیمی كۆماری ئیسلامی هەم لە ناو باڵەكانی خۆی و هەم لە ئاستی كۆمەڵگا، پاژنە ئاشیلی ئەو ڕژیمەن. قوڵتربوونەوەی ناكۆكی و كوشتن و بڕێن و بگرە و بەردە و پیلانگێڕییەكانی ناو باڵەكانی دەسەڵات یان بە واتایەكی تر بازنەی دەسەڵاتی كۆماری ئیسلامی ئێران ئەوندەی دیكە ئەم ڕژیمەی هەڵۆڵ و كڵۆڵ كردووە. گەندەڵی و دزی و تاڵان و بڕینی سەروەتی خەڵكی ئێران، دروستكردنی قەیرانی قووڵی یەك لە دوای یەكی سیاسی، ئابووری، كۆمەڵایەتی ژینگە، ئاو و… پێستی ئەم ڕژیمەی ئەوندە ناسك كردۆتەوە تەنانەیت بە فووی هەناسەی جەماوەر ئازاری ڕووخێنەر تا سەر مۆخی ئێسكی دەبات.  
. لە ڕاستیدا مانەوەی كۆماری ئیسلامی لە گرەوی تێپەڕبوونی سەردەمی سەرۆك كۆماری ترامپە! هەموو ئاماژەكان سەرەتای كۆتایی ڕژیمی كۆماری ئیسلامین. ئەگەرچی پێشبینی لەو بارەیەوە كارێكی هاسان نییە و بەشێكی دەگەڕێتەوە بۆ خودی پتنانسییەلەكانی كۆماری ئیسلامی لە بەرهەم هێنانەوەی خۆی و نەرمشهای قەهرەمانانە و پاشگەزبوونەوە لە كۆمەڵێك ئەرزش و بنەما سەرەكییەكانی، بەڵام بە خودی ئەو بابەتەشەوە ڕژیم چێنج و گۆڕینی ڕژیمی كۆماری ئیسلامی دەستی پێكردووە، لانی كەم كەشی ڕەوانی زاڵ ئەوەیە. خۆپیشاندانە ئیعترازییە بەرینەكانی بەفرانبار و سەرهەڵدانەوەی ئەو ئیعترازاتانە لە ئیسفەهان و عابادان و ئەحواز لە نەورۆزی ئەمساڵ جیا لە شانۆی خەباتكارانەی نەورۆزی ڕۆژهەڵات بە پێشوازی لە بانگەوازی هێز و حیزبە سیاسییەكانی كوردستان لە هەمبەر بۆچوونی بە ئاگرپەرستی، تاغووتی ناوزەد كردنی و یان بە حكوومەتی كردنی ئەو جەشنە دەرخەری ئامادەیی یەكێك لە مەرجە تەواوكەرەكانی گۆڕان لە كۆمەڵگایە. (ئاماژە بە مەرجە پێویست و تەواوكەرەكان بۆ پێكهێنانی گۆڕان. مەرجە پێویستەكان؛ بوونی سیستمێكی دیكتاتۆری، قەیرانی ئابووری، گەشەی گرێدراو و وابەستە، كولتووری بەرەنگاری و دیپلۆماسی نیونەتەوەیی و…)
بە لەبەرچاوگرتنی ئەم دۆخە یەكگرتووی ئۆپۆزیسیۆنی ئێرانی و لە سەروو هەموویانەوە كەمایەتییە نەتەوەییەكانی ئێرانی و كورد بە تایبەتی لە ناو خۆیدا و ئۆپۆزیسیۆنی دێمۆكراسی و پێشكەوتنخوازی سەرتاسەری پێویستییەكی چارەنووس سازە. ئەگەرچی پێم وایە كۆماری ئیسلامی، “كوردستان” بە سەرەتای كەوتنی دۆمینەكان لە ناوخۆ بۆ هێز و هێژمۆنی خۆی دەزانێت، بەڵام دواجار قووڵای ستراتێژی كۆماری ئیسلامی ئێران تاران و قوومە و نەك كوردستان. لێكدانەوەی ئەم دۆخە و دووربینی و بیركردنەوە لە ئاڵترناتیڤ و دەسەڵاتی پاش كۆماری ئیسلامی لە تاران و كوردستان و خۆ ڕێك خستن و خۆ تەیار كردن لە پێویستییە هەنووكەییەكانی ئەم سەردەمەی بزووتنەوەی مافخوازانەی كوردستانن.