بەستنی كونگرەی ئاوارتەیپارتی داد و گەشەپێدان (ئاك پارتی) و دەستنیشانكردنی بێن عەلی یلدرم بەجێگای ئەحمەد داوود ئوغلوو وەكوو سەروكی ئەم پارتە، كە ئوتوماتیك ئەبێتە سەرۆك وەزیرانی توركیا، دەستپێكردنی قوناخێكی نۆێ لە ئاست گۆڕانكاریەكانی ناوخۆی توركیا و سیاسەتی دەروەی ئەم وڵاتە دەبێت كە پێدەچێت بین عالی یلدرم تەواو پەیرەوی سیاسەتە مەزنخوازیەكانی سەرۆك كومار رەجەب تەیب ئەردۆغان بێت و لەكوتاییدا رەوتی سیستەمی حوكمرانی توركیا لە وڵاتێكی سێکۆلاری نیمچە دێمۆكراتەوە بگۆریت بۆ دەسەڵاتداریەكی تاكەكەسی ئیسلامی رەگەزپەرەست. ئەم شێوەی حوكمرانیە لە مێژووی مرۆڤایەتیدا ئەزموونی ناخۆشی بەجێهێشتووە. پرسیار ئەمەیە، گەلۆ توركیا بەم رەوتەوە بەرەو دێمۆكراتیزاسیون هەنگاو هەڵدێنێت؟ ئایا خەونەكانی ئەردوغان بۆ داهاتووی توركیا لە تابلۆی دێمۆكراتیزاسیۆنی توركیادا رەنگینترن؟
لێ ئەستاندنەوەی پارێزبەندی لە نۆینەرانی كورد لە پارڵمانی توركیا و دوورخستنەوەیان لە خەباتی پارلمانتاری (سیاسی و مەدەنی) و هەروەها سڕینەوەی باڵی ئەحمەد داوود ئوغڵو( دەوڵەتی یاسا) لەنێو حكوومەتدا، لەلایەن باڵی دەست ڕۆیشتووی ئەردوغان و( پارلمانتارانی ئاك پارتی) دو كاریگەری گەورەی لێدەكەوێت كە یەكەمیان بریتیە لە: هەڵگیرساندنی شەڕی نێوخۆیی و دەستپێكردنی نائارامی و ئاڵۆزی لەكۆمەڵگا و قووڵتربوونەوەی كێشەكان و بەهێزبوونی هزر و هەستی ناسیۆنالیستی توندڕەو، كە لەئاكامدا پێكهاتەی كۆمەڵگای توركیا تێكدەدات. دووهەم، نەبوونی باڵە جیابیرەكان لەناو حیزبی ئاك پارتی و بێباندۆركردنیان رێگە خۆشكەر دەبیت بۆ سەپاندنی سیستەمی سەرۆكایەتی لەشێوەی حۆكمرانی لەتوركیا، كە ئەویش لەرێگای پەسەندكردنی یاسایەوە لە پارلماندا بەدیدێت
.
پێشتریش باس كراوە كە لە سەدسالی ڕابردوودا لە توركیا بەدەیان جار لەرێگای كودەتاوە دەسەڵات ئەم دەست و ئەودەست کراوە. كەواتە كولتوور و هەوڵدان بۆ بەدەستخستنی حكوومەت لە توركیا لەلایەن تاك و كوتلە(سیاسی و سووپا و سەرباز)یەكان لەو وڵاتەدا شتێكی نامۆ نیە، ئەم جارەش لەدوورەوە بۆنی شتێكی وا دەبیسرێت و پێدەدچێت كودەتایەكی نەرم لە ئارادا بێت. سەرۆك كومار ئەردوغان و لایەنگرانی لە دوكتورینی سیاسی خۆیاندا چەند خاڵ وەكوو ستراتێژی خۆیان دیاریكردووە كە بریتین لە: یەكەم، لێ ئەستاندنەوەی پارێزبەندی لە پارلمانتارانی كورد و دەستپێكردنی شەرێكی كەم مەودا بە پرۆپاگەندا و ئاژیتاسیۆنی فراوان بەمەبەستی راكێشانی سەرنج و دەنگی پێكهاتەی تورك میحوەری كۆمەڵگای ( پان توركیزم- رەگەزپەرەست). دووهەم، سڕینەوەی باڵی جیابیر و لایەنگرانی سیستێمی پارلمانی، كە داوای چارەسەری سیاسی پرسی كورد دەكەن، و بەجۆرە دەستبەسەرداگرتنی ناوەندەكانی هێز و بریاڕ(حكوومەت، دەولەت و پارلەمان) و هەروەها سووپا و گۆڕینی یاسای حۆكمرانی.
لەئەنجامی جێبەجێبوونی ئەم خاڵانەی ئاماژەمان پێدان، باڵی ئەردوغان میحورەرەكان لە هەڵبژاردنەكانی پێشوەختی داهاتوودا ئەتوانن رێژی بەرچاوی پاڕلێمانتارانی هاوبیر رەوانەی پارلمان بكەن، كە ئەم رێژەیە ئەتوانێت دەنگ بەگۆرینی یاسای سیستەمی دەسەڵاتداری توركیا لە پارلمانیەوە بۆ سەرۆكایەتی، بداتەوە
.
بەگوێرەی گوتەکانی سەرۆك كۆمار ئەردۆغان، كیشەی كورد و دەستپێكردنی گفتگوگەكان لەگەڵ یەكێتی ئەورووپا و بەگشتی پرسەگرنگە ناوخۆیی و دەرەكیەكان، بەدوای گۆڕینی سیستەمی حكوومەتی لە توركیادا، ئیمكانی چارەسەریان دەبێت. پرسە جەوهوریەکانی ئێستای حكوومەتی توركیا(واتە لێستەندنەوەی پارێزبەندی،گەشەسەندنی شەڕی ناوخۆیی، دەست لەكاركێشانەوەی داوود ئۆغڵوو و …هتد) كاردانەوەكەی لەلایەن كۆمەڵگای نێودەوڵەتی، بووبە جێگای نیگەرانی و رووبەڕووی رەخنە بووەوە و رای گشتی بەچاوێكی پۆزیتیڤ سەیری ئەم ئاڵووگۆڕانە لە توركیادا ناكەن
.
ئەوەی كە ئێستا لە توركیا روودەدات بەهیچ شێوە لەگەڵ داهاتویەک كە بۆ ئەم وڵاتە پێشبینی دەكرا یەك ناگرێت و ناكۆكی زۆری هەیە. ئاك پارتی یەكەمین حیزب بوو لە مێژووی توركیا كە لەرێگای هەڵبژاردنەوە بەدەنگی تەواو بۆ پێكهێنانی حكوومەت هاتە سەركار و بە دەسەڵات گەیشتنی پارتی داد و گەشەپێدان بەجۆرێك ئۆمێدی كۆتایی هاتنەوە سەركاری حكومەتە نایاسایەكان(كودەتا) و دیسپۆتیزم بوو. گۆمانێك لەوەدا نیە كە بەهێزبوونی تاك و سەرۆك ناتوانێت گەرانتی پاراستنی ماف و ئازادیەكانی تاك و كۆمەڵگا بێت. بەپێچەوانە دەستبەسەرداگرتنی ناوەندەكانی هێز و بریاڕ لەلایەن تاك و لایەنێك ئەبێت سەردەمی مەزنخوازی و سڕینەوەی چین و تۆێژی جیابیری كۆمەڵگا کۆتایی بێت و لێرەوە بەراورد دەكرێت توركیا هەنگاو بۆ قۆناغێك هەڵدەنێت كە داهاتووی دێمۆكراسی و ئازادیەكان مەترسیان لەسەرە و وێناچێت ئاسۆیەكی گەشی هەبێت.
